Mottekoezen®
Het was Peter Weenink’s wens om ooit eens golf te spelen op een echte golfbaan. Toen hij dan ook een keer, eind vorige eeuw, na het kaasmaken, want over hem hebben we het, de boer van de kaasmakerij uit Lievelde, de stoute schoenen aantrok en zich aanmeldde bij de dichtstbijzijnde golfgelegenheid ‘de Voortwis’ te Winterswijk was zijn teleurstelling groot dat, dat niet zo maar ging.
Uit pure frustratie vond hij toen, het boerengolf uit. De benodigde grond was het probleem niet, want met een eigen boerderij immers weiland genoeg. Alleen met kleine golfballetjes tussen de koeien lopen, gaf problemen. Dat betekent de hele dag zoeken. Hij vond de oplossing in een grotere bal. Een hole was ook snel gemaakt, melkemmer in de grond en een vlag erbij. Het is een variatie op het reguliere golfspel waarbij een parcours met een aantal holes in zo min mogelijk slagen moet worden afgelegd. Inmiddels zes jaar later is Boerengolf®, de snelst groeiende buitensport van Nederland. Sinds die tijd is het spel verder geperfectioneerd, de ballen zijn verbeterd, de regels duidelijker, maar een ding is het zelfde gebleven de club, nog steeds een massief houten klompje aan een stok.
Jammer! Dat klompje maakt het zo oubollig. Bij buurman ‘Erve Kots’ heet het zelfs klompengolf. Maar daar heerst dan ook de klompengekte. Men eet er zijn eten zelfs uit een klomp. Een zittend gat bedecht zich wat. Na de begin negentienhonderd uitgevonden klompendans -in de Achterhoek werden de werkklompen tot dan toe juist voor zondagse schoenen ingeruild bij het wagen van een dansje- is nu dus klompengolf en het eten uit de klomp geïntroduceerd. Schijnt een oud Lieveldse gewoonte te zijn. Onzin! Boereninnovatie op zijn slechtst. Maar dit terzijde.
En dat terwijl we bij boerengolf te maken hebben met een van oorsprong Saksisch spel. Wat wil het geval? Bladerend in het erfgoed, op zoek naar de historie van de Hessenwegen, vielen mijn ogen op iets wat ik niet zocht. Een studie van de Zelhemse schrijver G.J. Klokman (1864-1943) getiteld: ‘Oude Saksische spelen’. Nieuwsgierig lees ik verder. Klokman stelt dat de Saks in ’t algemeen en bij voorkeur bosrijke zand-en grindgronden bewoonde. Een kei en een stok waren dan ook de aangewezen voorwerpen voor de eerste spelen. De Saksen waren druk, op schrale grond, met de zorgen voor het dagelijkse brood, waardoor het spel in tegenstelling tot de Engelsen, zich niet cultiveerde. Toen in de vijfde eeuw Angelen en Saksen naar Engeland trokken, op de vlucht voor Attila de Hun, kwamen ze op vruchtbare grond terecht. De welvaart steeg, zo ook de tijd voor ontspanning. De Saksische spelen ontwikkelde zich tot de huidige Engelse sport. In het artikel schets hij de familietrekken die nog te vinden zijn in de spelvormen ‘sikken en mottekoezen’. Bij het Mottekoezen genoemd naar het drijven van het zware moedervarken met een dikke stok, een koeze. Als motte fungeerde een ronde kei en verder werd een stevige rechte boomtak, aan het dikke ondereinde enigszins krom gegroeid, van ruim een meter lang, evenredig aan de lengte van de speler gebruikt. De kei moest naar een kuiltje worden geschoven. Hockey en golf zijn de elegante nakomelingen van de oude Saksische spelen betoogt Klokman. Helaas, dan vervolgt de schrijver met het sikken. Een spel met wortels in de oertijd. De sik wordt aangevallen door rovers en wordt door de herder beschermd. De kudde wordt voorgesteld door een uit een boomtak, gesneden driepoot ter hoogte van ongeveer 50 cm. Voor deze sik plaats zich de herder met een stok gewapend, terwijl de aanvallers op ongeveer 15 m. afstand op één lijn geplaatst om de beurt met een stok werpen om de dier te treffen. Enfin, u raadt het al, Klokman weet met een stelligheid van heb ik jou daar te verklaren dat hieruit het cricket is ontstaan.
Als ik nu het verhaal over de Angelen en Saksen nog eens overlees schud ik lachend m’n hoofd. Heeft Klokman hier satire bedreven? Als ik ergens anders lees dat aan zijn meningen en inzichten niet mocht worden getornd, weet ik dat dit niet het geval kan zijn. Nee, hier is sprake van op hol geslagen wensdenken. Hoogstens dat we een aardige oplossing hebben gevonden voor de clubs bij het boerengolf en een betere naam. Mottekoezen klinkt als een Olympische sport. Registreren die handel!
Hans Mellendijk, de Gelderlander 21 mei 2005
Geen opmerkingen:
Een reactie posten