zaterdag 7 april 2012

Inmiddels Enghuizen, Hummelo

Wilma  Brouwer | Homo humus


Anna Wiersma | Jan Opdam



Foto's: Louis Radstaak

Inmiddels ligt het landgoed Enghuizen gereed om de bezoekers te ontvangen tussen Pasen en Pinksteren. Op Stille Donderdag werd de expositie geopend middels de traditionele eerste wandeling met de deelnemende kunstenaars, dichters en genodigden. 

Ondertussen op Stille Zaterdag



Vanavond na Tenebrae Responsoria in Wijnbergen naar Paaspop te Zieuwent. Ik won twee vrijkaartjes, die kan ik natuurlijk niet laten liggen.

Uit de oude doos | Vergezichten




Vergezichten

Op de herfstige zondagmiddag, een droog moment tussen de regenbuien door, bevind ik me in een select gezelschap dat ter voorbereiding van een beeld- en poëzieproject tussen Pasen en Pinksteren de route verkent op landgoed Enghuizen. Beeldende kunstenaars van Het Web en dichters van De Omsmeders herhalen hun samenwerking van voorjaar 2010, maar dan anders en intensiever. Hoe, dat blijft nog even een verrassing. In ieder geval dienen we plekken uit te zoeken waarmee we iets gaan doen.

Als een kwart van de route gewandeld is, blijft een groepje op een knooppunt van paden en beken staan. Aandachtig wordt gekeken, naar het bruggetje waar men net overheen was gelopen, maar dat nu in ander perspectief een vergezicht openbaart. Hé, is dat niet een spoorbrug? Ik dagdroom stoom, zie een rookpluim. Een trein dendert over het spoor, hoor in de verte ‘Tuuuut, tuuuuuuut …. ‘ Lou ziet de eerste gietijzeren brug voor zich: ‘Coalbrokedale, Wales’. Pieter doet met ‘Kadeng, kadeng’ ook een boon in de pot. ‘Neen, … dat is gejat. Dat is van Guus Meeuwis’, rinkelt Willem een duit in het zakje. De verbeelding kent vele varianten. Ik hoef me er verder niet druk over te maken. De plek blijkt al vergeven. Albert maakt voor de zekerheid toch maar een foto. Het gezelschap loopt gestaag door, af en toe baggerend door de modder. Er vormen zich koppels. Ideeën, adressen worden uitgewisseld. Aan het eind van de middag filosofeer ik in de Krent bij een streekeigen Bockbiertje uit Rha met Lou en Albert over expositievormen. We proosten op de muze, dat ze ons volgend jaar goed gestemd zal zijn.

Met Albert rij ik binnendoor via de Heidenhoek terug naar huis. Langs de Halsche vloed, het Boelekeerlspad. We komen te praten over de verrassende lezing  ‘U bevindt zich hier’ die we beide live misten maar dat in maart wel via het wereld wijde web tot ons kwam. Het plan Radix. En besef de parallellen met het gesprek in De Krent. Radix, het beleidsplan voor de ontwikkeling van hedendaagse kunst in relatie tot het landschap. Paul van der Lee, denker van beroep, beschrijft daarin dat het goed zou zijn om een bepaald deel van de Achterhoek te bestemmen voor worteling van hedendaagse kunst. De rede waarin hij dit bepleit is hier niet samen te vatten. Daarmee zou ik de met beelden verluchtigde presentatie tekort doen. Ik dien u indien u geïnteresseerd bent te verwijzen naar een webstee: www.planradix.nl. In aanbouw maar je kunt er het plan lezen. Een pracht verhaal dat start met de Big Bang en dat na vele filosofische omzwervingen landt in de teruggevonden Hof van Eden. Een denklandschap. Het Boelekeerlspad, de nieuwe natuur nabij Zelhem. Vandaar dat ik uitkwam op dit vergezicht. In december verschijnt het eerste nummer van Landinwaarts. Het tijdschrift dat op organische wijze verslag wil doen van Radix. Rustig groeiend los van hype en doel. Leve de cultuur de zuurstof voor onze ziel.

Hans Mellendijk | de Gelderlander,  edities Achterhoek, 13 november 2010

De stille week | stille zaterdag

Tenebrae Responsoria



André van Sabben | Gesualdo’s gezangen

Aan lijden en sterven van Christus heb ik
getracht in de menselijke stem een ontroering
aan te brengen ingegeven door het hart.

De lijdensweg en de dood van
hun Koning dompelt geheel
Jerusalem in diepe rouw.

Dat Hij verrijst na 3 dagen
is volgens de voorspelling
twijfelachtig voor het volk.

Na Zijn graflegging is alles
moeilijk te verwerken, hoe
moet het nu verder.

Het levende water, de oorsprong
van alles, is door Zijn kracht
opnieuw gaan stromen.

Elke hindernis overwint Hij,
zelfs de duivel vlucht.

Twee vrouwen zagen slechts
lendendoeken in het graf liggen,
zij die het leven doorgeven
hebben de dood niet gevonden.

Hun smart wordt omgezet
in hoop, dit gebeuren gaat
hun verstand te boven.

De adem van mensen heeft in
klank en woord, de droefenis over
Zijn sterven, levend gezongen.
  
1.  Sicut ovis | Gesualdo


Sicut ovis ad occisionem ductus est, et dum male tractaretur, non aperuit os suum:




Traditus est ad mortem: Ut vivificaret populum suum. Tradidit in mortem animam suam, et inter iniquos reputatus est. Ut vivificaret populum suum.



He was led as a lamb to the slaughter, and while they treated him ill, he opened not his mouth: He was lead to his death: That his people might live. He gave up his soul to death, and was counted among the wicked. That his people might live.


2. Jerusalem,  surge | Gesualdo

Arise, O Jerusalem, and stand on high; and behold the joy that shall come to you from your God.


3.  Plange quasi virgo | Gesualdo

Plange quasi virgo, plebs mea: ululate, pastores, in cinere et cilicio: Quia veniet dies Domini magna, et amara valde. Accingite vos, sacerdotes, et plangite, ministri altaris, aspergite vos cinere.

Ween gelijk een maagd, mijn volk: Weeklaagt, herders, in zak en as: Want gekomen is de dag des Heren, groot en buitensporig bitter. Gordt u zich aan, gij priesters, en weent, gij dienaars van het altaar, bestrooit uzelf met as.


Helma Snelooper | Levend water

vader
aan de andere kant
in een ander land
was deze beker aan je voorbij gegaan
gif en gram
maar je dronk voor de lieve vrede
en vleugellam,

uitgedroogd, beschimpt en geslagen
hebben je ogen mij gezocht
wilde je wat vragen
heb ik mij afgewend, verblind van angst
om je aanraakbaarheid

kon ik niet met je waken
was ik te zwak om je te dragen
een buitenstaander nam je kruis op
in het laatste licht van de avond
en ik ben een andere weg gegaan,
nalatig

vader
aangespoeld
aan de andere kant
in een ander land
heb ik bedacht dat mijn overvloed aan tranen
jou toch moet kunnen laven

zodat je zult opstaan
zoals je altijd hebt gedaan
bij het allereerste licht
je zult vragen: hoe gaat het, mijn deerntje
en je raakt me aan

als een vader
in de kom van je arm
en vol erbarmen
-want je wilde altijd alleen maar geven-
schenk je levend water

4.  Recessit pastor noster | Gesualdo

Recessit pastor noster, fons aquae vivae, ad cuius transitum sol obscuratus est: nam et ille captus est qui captivum tenebat primum hominem: hodie portas mortis et seras pariter Salvator noster disrupit. Destruxit quidem claustra inferni, et subvertit potentias diaboli.

Our Shepherd is departed, the fount of living water, at whose passing the sun was darkened. For even he was made captive who was holding captive the first man. Today the gates of death and their bars as well our Savior has destroyed. Indeed He has destroyed the strongholds of the underworld and overthrown the powers of the devil.


5.  O vos omnes | Gesualdo

O vos omnes, qui transitis per viam, attendite, et videte: Si est dolor similis sicut dolor meus. Attendite, universi populi, et videte dolorem meum.

O gij allen die voorbij gaat, Wendt uw blik en ziet: Is er een lijden gelijk mijn lijden? Wendt uw blik, al gij volkeren, en ziet mijn lijden.


6.  Ecce quomodo moritur justus | Gesualdo

Ecce quomodo moritur Justus et nemo percipit corde. Viri justi tolluntur et nemo considerat. A facie iniquitatis sublatus est Justus et erit in pace memoria eius: in pace factus est locus ejus et in Sion habitatio eius et erit in pace memoria eius.

Behold how the righteous dies and no one takes notice. The righteous are taken away and no one pays attention. From facing iniquity the righteous is removed, and his memory will be in peace: his (resting) place is in peace and his dwelling place in Zion, and his memory will be in peace.






Dick Molenaar | 

ecce quomodo moritur justus           


als het schor geschreeuwde volk
voldaan zijn brood en pap opzoekt
is het volksvermaak voorbij
het spannend spel gespeeld

die het goede deed
die vriendschap smeedde
sloot ademloos de mond
en boog geknakt het moede hoofd
recessit pastor noster

het licht trekt zich terug           

haar hand strekt zich
en anderen nemen af
het lijf dat leed
brengen in witte wade
maria’s moederkind
naar het woordloos niets
met stenen slot vergrendeld

het licht trekt zich terug
tot in de nacht

hier wordt verdriet
in een verdroogde traan
verbeeld
de wanhoop in muziek
op half verlaagde toon gezet
een hele eeuwigheid
maakt plaats
voor de gebroken tijd

het licht  trekt zich terug
tot in de nacht
tot in de tuin
tot in de grot
en schuilt
 
hier eindigt pijn
en
zal de grote stilte
ook
zoete rustplaats zijn



7.  Astiterunt reges terrae | Gesualdo

Astiterunt reges terræ, et principes convenerunt in unum: Adversus Dominum, et adversus Christum eius. Quare fremuerunt Gentes, et populi meditati sunt inania?

The kings of the earth stood up, and the princes met together: Against the Lord, and against His Christ. Why have the Gentiles raged, and the people devised vain things?


8.  Aestimatus sum | Gesualdo

Aestimatus sum cum descendentibus in lacum: Factus sum sicut homo sine adjutorio




inter mortuos liber. Posuerunt me in lacu inferiori, in tenebrosis, et (in) umbra mortis

Ik ben geteld onder hen die afdalen in de put: Ik ben geworden tot een hulpeloos mens, vrij onder de doden. Zij hebben mij in de diepste put geworpen, in de duisternis, en in de schaduw van de dood.


9.  Sepulto Domino | Gesualdo

Sepulto Domino, signatum est monumentum, volvente lapidem ad ostium monumenti,




ponentes milites, qui custodirent illum.

Having the Lord been placed in the tumb, the entrance was sealed with a rock and soldiers were left to watch over it.