Zacht tikkend de tijd verslaan |
Berichten over kunst, cultuur, de Achterhoek, de wereld; opgemerkt en soms geproduceerd of mede-georganiseerd door Hans Mellendijk
De Achterhoek is een heel aangenaam landje om in te leven. Ook omdat het gelukkig niet achter een ijzeren gordijn ligt en zich niet achter een muur laat zetten. Een wolf liet ons dat afgelopen week nog weer eens fijn zien.Wat is de natuur dan toch een leerzaam instituut - ‘lao-w d’r wies met waene’.
Het was zaterdagmiddag weer genieten van de diversiteit aan voordrachten uit de Eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie. Juist die dag stond in Het Parool de hierna volgende recensie.
Nederland kent een diversiteit aan talen en dialecten, maar in een bloemlezing tref je ze zelden. Tsead Bruinja besloot als (voormalig) Dichter des Vaderlands om een inclusieve bloemlezing samen te stellen: De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie.
‘(..) Als zoon van Antillen/Heb ik een boekenkast vol met Nederland/En ben ik het verzwegen bloed in het zand/Vervreemd van mijn eigen eiland,’ dicht Jörgen Gario (UNOM) in Mi Ta perdona. Hij voelt zich een buitenstaander, ook in de poëzie: Nederlandstalige bloemlezingen bevatten vooral geijkte namen als Remco Campert, Ilja Leonard Pfeijffer en M. Vasalis.
Bloemlezingen worden samengesteld op basis van het principe van uitsluiting. Bracht Nederlands bekendste bloemlezer Gerrit Komrij (1944-2012) een bloemlezing uit dan waren alle dichters in rep en roer: 1. Had je de selectie gehaald? 2. Met hoeveel gedichten? (statusbepalend!). Een echte opvolger van Komrij is er niet, althans geen opvolger met dezelfde statuur en gewicht, wat ook iets over de tijdsgeest zegt, waarin een dergelijke autoriteit niet past. De meeste bloemlezingen die de afgelopen jaren verschenen zijn thematisch (liefde, dood, natuur, spoken word,etc.) en zeggen weinig over de Nederlandse poëzie an sich.
Tsead Bruinja (48) keert het selectieprincipe om: dichters die vaak werden overgeslagen of buitengesloten, krijgen een plek in zijn bloemlezing, bestaande uit 101 gedichten uit het Koninkrijk der Nederlanden van 1945 tot nu.
Naast bekende (anderstalige) poëzie van dichters als Astrid Roemer, Michaël Slory, Tsjêbbe Hettinga, Albertina Soepboer en Willem Wilmink, bevat de bundel veel relatief onbekende namen van dichters uit de Antillen, Indonesië en Suriname, maar ook gedichten van Friezen, Drenten, Limburgers en ‘nieuwe Nederlanders’ uit het Midden-Oosten. De meeste gedichten zijn in het Nederlands vertaald.
Verrassende selectie
Het is goed dat Bruinja de oorspronkelijke gedichten naast de vertaling plaatst, want in vertaling wil nog wel eens rijm en metrum verloren gaan, zoals in het gedicht bro (rust) uit 1957 van de Surinaamse Trefossa, pseudoniem van Henri Frans de Ziel, die ook een belangrijke rol in de Surinaamse onafhankelijkheidsstrijd speelde.
Het eindrijm in het oorspronkelijke gedicht is in vertaling verdwenen: ‘(..) vandaag stuwt mijn hart mij om te gaan/tot aan een stille kreek, ver weg (..) als ik ben teruggekeerd zal ik wellicht geworden zijn/, een beetje beter mens,/die kan lachen, slaag kan dragen.’ Een verontrustende slotzin, die tevens uitnodigt om meer te achterhalen over de context waarin het gedicht is ontstaan.
Door de brede selectie is er niet echt sprake van een thematiek binnen de bloemlezing, hoewel huiselijke beslommeringen, arbeid en streekgebonden zaken of taal de boventoon lijken te voeren. Niet alle taal is voor alle lezers te doorgronden, maar dat hoeft geen belemmering te vormen: goede poëzie biedt wel vaker ruimte voor interpretatie.
Dat laat Esther Porcelijn mooi zien in Taal van Tilburg (2013): ‘Iemand ‘liked’ een filmpje op internet./Hamasleider als een natte dweil uit een auto gesleept./Ik trek mijn pèkske aan voor de carnaval, het is een bananenpèkske.’ Er volgt een carnavalstocht door de stad. Ze besluit: ‘Begin ik weer over Hamas. (..) En ik: “mwa, ik begrijp het niet”/En jij: “niet alles is te begrijpen, dènk”/Dan rommel ik in de nootjes/En terwijl jij toekijkt/Vinden we daar onze subtekst.’
De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie is naast een verrassende selectie ook een uitnodiging om opnieuw naar (de Nederlandse) taal te kijken.
De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie: 101 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu
Samengesteld door Tsead Bruinja Uitgeverij Querido, €22,99 279 blz.
Uit de collectie Mellendijk (keuze dichter en gedicht) voorraad Mellendijk:Louis Radstaak 👉
Intonarumori
Intonarumori: Lawaaimachines Luigi Russolo zwoer de verf af en ging schilderen met geluid uit vreemde apparaten
de wind stormt in het holst van de nacht naar het einde van de winter Ululatori: Loeiers lijnvliegtuigen brommen zacht en onophoudelijk knipperend naar hun bestemmingen Ronzatori: Gonzers het huis krimpt krakend of zet het juist uit de radiator suist Sibilatori: Sissers de dieselauto bezorgt bij de buren De Krant Voor Wakker Nederland Rombatori: Dreuners een brommertje komt langs ik hoor het kilometers later nog het is zich nergens van bewust Crepitatori: Knetteraars een helicopter choppert boven een militaire oefening geweerschoten klinken Scoppiatori: Ontploffers kreunend wakker geworden poets ik elektrisch mijn tanden en spoel ze vervolgens met Odol Gorgogliatori: Gorgelaars "Futurisme is Lawaai" schreef Marinetti in 1909 honderd later zijn ze overal Intonarumori: Lawaaimachines.
Een kippenboer uit Hengelo mag zijn windmolens niet gebruiken. Hij kreeg vorig jaar een vergunning van de gemeente Bronckhorst. Dit jaar oordeelt provincie Gelderland dat Bronckhorst de vergunning onterecht heeft verleend. Ze zegt dat er een aanzienlijke kans is dat de windmolens vogels en vleermuizen zullen doden.
‘Alles stroomt,’ stelde de oud-Griekse wijsgeer Heraclitus. Hij bedoelde dat alles voortdurend in transitie is. Neem de rivier: je stapt nooit in dezelfde rivier, omdat het water van de rivier altijd stroomt en dus nooit hetzelfde is. Acht leden van het Oostgelders Fotografen Collectief hebben zich in dit thema ondergedompeld.
Volgens de traditie van Stichting Eeuwig Erbarmen, vlak voor de drempel tussen oud en nieuw,Middewinterstappen. Dit jaar voor de achtentwintigste maal. Wees welkom op vrijdag 30 december 2022 om10:00u. bij Streeckgenoot, aan de Spinbaan 21a te Doetinchem, tien minuten lopen vanaf treinstationDoetinchem. Raadpleeg voor de juiste dienstregeling Arriva.
Het startpunt is per trein en bus bereikbaar vanaf treinstation Doetinchem
Bij een bakje troost of kopje thee wachten we tot 10:30 u. op het vertrek naar het eindpunt, dat later op de daghet startpunt blijkt te zijn. Dat schiet lekker op. Intussen hebben we dan wel een wandeling gemaakt die ons als
vanouds over een afstand van ruim vijftien kilometer door een winters landschap heeft gevoerd. Dit jaar door
Doetinchems groen. Na zeven kilometer wandelen gaan we bij de Stadsboerin lunchen. (Zij serveren
een maaltijdvullende soep vegetarisch, voot € 6,50 p.p.) Enfin, aan het eind van de tocht wacht ons een
‘eenvoudige doch vegetarische voedzame maaltijd’ [kosten €22,50 exclusief drankconsumpties]. Waarna we
vervolgens met frisse neus het nieuwe jaar tegemoet kunnen treden.
SEE YOU-tours, de reisdivisie van de Stichting Eeuwig Erbarmen, wenst je bij deze alvast veel heil en zegen
toe, voor 2023. Voor eventuele vragen kun je onze logistiek medewerker Anton [06 46 95 43 42] bellen. Of bel
de marsleidster Anita Kleinpenning [06-10 90 65 56] die samen met Greetje Lammers de wandeling heeft
uitgezet. Opgave dit jaar wel een week van van tevoren of per kerende mail, i.v.m. het eten. Dat kan
