zaterdag 29 december 2012

Uit de oude doos | Episch centrum Schuurman

Huiskamer TV-show | 30 jaar Normaal | TV-Gelderland | 23-04-2005

Gebakken Lucht gaat over de Gelderse tv-held Eric Schuurman (Wereldberoemd van Etten tot Enschede -als de wind goed stond tenminste-, van Winterswijk tot Wageningen, van Terborg tot Tiel, van Arnhem tot Aalten, van Nijmegen tot Neede), die keihard van het paard valt. Een verhaal over liefde, depressie, alcohol, torenhoge schulden en de beklemming van het Achterhoekse platteland. Een verhaal over hoe teveel aandacht een mens kan slopen. "Geschreven met humor, vaart en zelfspot" aldus de achterflaptekst van het boek dat vanmiddag officieel gepresenteerd is in het Arnhemse café Simmers, maar inmiddels al in de Achterhoekse boekwinkels te koop ligt. En anders wel te bestellen via uitgeverij Fagus (www.ikwilgebakkenlucht.nu). Koop of leen en test uw gevoel voor humor want of u het lachen wel of niet vergaat dat maakt u lekker zelf wel uit. Toch? Een boek over vallen en opstaan en, ... lees hierna meer over het 'episch' centrum Schuurman.

Met de Pasen tussen het eieren zoeken door Gebakken Lucht in vier leessessies opgesnoven. Viel niet mee! Eerst in bedevaartsgang; vier hoofdstukken overslaan, twee lezen, dan weer zes of zeven terug. Ondanks de vlotte stijl zat me bij het lezen de lokale held, de schrijver zelf, in de weg. Kon niet echt contact met de vervelende blaaskaak krijgen met zijn popie jopie clichés; zijn aanslingeren van de laptop. Met het op de kaart zetten van het product Schuurman heb ik niks. Een ‘stukje’ vals huilen uit de keuken van de zelfhulpgroep gemengd met van die typische public relations ongein; taalvervuiling die te vergelijken is met het DJ-kunstje om intro’s tot op de laatste beat nauwkeurig vol te lullen. Altijd al jammer gevonden vanaf de tijd dat ik mijn favoriete plaatjes met de bandrecorder opnam. Neen, het bevorderde niet van begin tot eind mijn zin in leven en lezen.

De vertelconstructie met verhaalperspectief vanuit het hier en nu; vanaf een berg op Curaçao afgewisseld met duiken in zijn curiculeum vitae en dat dan weer geklemd tussen proloog en epiloog komt geforceerd over en is slordig geredigeerd. Te vaak wordt informatie herhaald. Of is dat wellicht expres? Illustreert de schrijver hiermee soms het kort-termijn-geheugen van de alcoholistische held, van de over de toeren geraakte snijboon, afkickend van de antidepressiva? Of heeft Eric Schuurman een literair stijlfiguur uitgevonden? De pelgrimsstap. Het zou zo maar kunnen.

Dan halverwege het boek gebeurt er een wonder. Bij het hoofdstuk over Marius. De buurman van zijn Groningse aftakelende tante die door de vrijgezelle elegante kettingroker wordt verzorgd. Maar uiteindelijk in het mantelzorgproces nog eerder sterft. Ontroerend mooi geschreven alles valt op zijn plaats. Goed verteld in de juiste volgorde. Waren alle hoofdstukken maar zo, want schrijven kan ie! Schuur weet dan eindelijk mijn sympathie te winnen en ik lees daarna voor mijn doen vrij snel de tweede helft uit. En bij herlezing valt me de eerste helft eigenlijk ook wel weer mee. Moet ik zelfs lachen soms om hoe hij zijn narcistische storing weet te tackelen.

Dan aan het eind schrik ik op! De plaatjesdraaier, jonge reporter, tv-held en communicatiedeskundige die zichzelf regelmatig als vlot en vlekkeloos herformuleert en nog vaker zijn liefde voor erudiete personen bezingt vliegt genadeloos uit de bocht! Op het eind stelt hij vanuit het niets: "Deze regio, de Achterhoek, wil graag worden gezien als het episch centrum van Nederlandse maak-industrie." Eungh? Zie ik dat goed? Ja, het staat er echt: "episch centrum" , ... nou zoek dat nog maar eens op in het woordenboek. Check anders: Onze Taal>

Of houdt de scribent me voor de gek en heb ik hier weer van doen met één van zijn wonderbaarlijke taalvondsten? Bedoelt hij:"het centrum waar de heldenverhalen over de maakindustrie worden verteld". Zou natuurlijk ook nog kunnen. 


Frans Miggelbrink die ik over mijn leeservaring mail vindt het boek on-Achterhoeks. Ik begrijp hem eerst niet. Ik las in eerste instantie vooral over het niet volwassen willen worden van een man. Over een puber uit de provincie. Een provinciale aandachtsjunk. Of zoals uitgever Hans de Beukelaer het zo voortreffelijk in het woord vooraf schetst; "... niet gespeend van een bijkans dramatische hang naar aandacht, ..."  Het on-Achterhoekse zit wellicht in de schaamteloze openheid hierover. Die is inderdaad gewaagd al schreeuwt het vooral om aandacht; "Kijk, zie mij eens gedurfd doen!"

En het geeft tussen de regels door een soms ontluisterende kijk op het Gelderse medialandschap in het algemeen en het Achterhoekse in het bijzonder. Met het hoofdstuk Party Alarm heeft het poparchief Achterhoek-Liemers er een mooie aanvulling bij; de witte vlek over het DJ-wezen wordt wervelend ingekleurd. 

De kracht van het boek zit hem wellicht in het feit dat de ik-figuur zich weet te transformeren in een te pruimen personage. De klootzak die toch empathie in zijn lijf blijkt te hebben. Knap. Bijvoorbeeld als de gelouterde protagonist op zijn scooter het dorp van zijn Lief weer durft te bezoeken. Hoe hij kijkend door de ruit van haar klaslokaal in Mechelen herinneringen ophaalt uit gelukkiger tijden. Ontroerend goed. Uitgejankt koopt hij bij Jan ter Voort een ijsje. Met de zonnebril op. Soortgelijke situaties tekent de schrijver uit als geen ander. Soms vervaarlijk balancerend op de rand van sentimentele kitsch zet hij met vallen en opstaan uiteindelijk toch een geloofwaardig verhaal neer. 

Heb ik nu bij boekhandel Rutgers een waardeloze aankoop gedaan? Zeer zeker niet.
Als zelfhulpboek bij een Durf-een-lul-te-wezen-therapie® is het heel goed te gebruiken en zie ik het boek nog een lang leven beschoren. En lest heugt best het blijft natuurlijk wel onze bloedeigen knuffellul uit Gaanderen. [:-)].

Mooiste korte zin: "Ruim twaalf jaar DJ ik bij de P8." En natuurlijk de titel van het boek "Gebakken lucht" met als ondertitel "Famous from Etten to Ermelo".


© Hans Mellendijk

 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten