Opening Cultuurzomer | HiPP, Hot & Sweet en Derk Jansen
za 9 juni (13.45 uur) Hotel Ruimzicht , Doetinchem | Opening Cultuurzomer 14.45 uur
Geachte burgers, boeren en buitenlui,
Ik breng u een ode aan landbouwwerkundig tuig.
Het woord (afgeleid van het Latijn: trahere dat “trekken” betekent) is een algemene omschrijving voor een voertuig dat iets kan trekken, duwen of slepen wat geen eigen aandrijving heeft. In de geïndustrialiseerde wereld heeft de tractor, want daar heb ik het over, de rol van trekdieren vrijwel volledig overgenomen.
In mijn jeugd kwam ik het werkpaard in allerlei gedaanten tegen. Bij buurman Kraan die loonwerker was bracht het hoestend de dorsmachine in werking, als de oogst daar was. Een neef van de buurman ploegde met een tweewielerig exempaar, een tuinbouwpony, het land extra omhoog als de aardappelen daarom vroegen. Mijn vader bouwde op z’n werk grote Fordson Majors om tot wegschavers. Zij hielden in de jaren vijftig van de vorige eeuw de binnenwegen berijdbaar en het platteland bereikbaar. Bij ooms en opa’s zag ik ze zware arbeid verrichten op het land.
De trekker bracht de Achterhoek in cultuur. Ik hoor de tractoren voorbijgaan. Massey Ferguson. Het rode gevaar Farmall Harvest International. De Lanz Bulldog ploft bong, bong, bong, bong, … door de straten. Welluidend klinkt in de verte Bolinder-Munktell.
Het inspireerde Louis Radstaak tot het volgende gedicht:
Bolinder-Munktell
op een rotonde zie ik in het voorbijgaan
het verleden in witte letters als naam
bewegend op een oude rode tractor
maar in de glans van deze eeuw:
BOLINDER-MUNKTELL
ik proef deze welluidende naam
in weldadige verwondering
ik krijg de smaak in mijn mond
van koorts en kinderziekten
ik lig in bed met de bof
onder een wollen deken van AaBe
en troost mij met kijken in tractorfolders
Bolinder-Munktell, Deutz, Güldner
Fendt, Farmall, Fordson, Allgaier
hun namen vermengen zich met mijn speeksel
en laten mijn fantasie op hol slaan
zwetend treed ik uit, stijg op
en klapwiek naar het noorden
daar daalt de koorts met mij
in een veld van wuivend graan
op het zitje van een Bolinder-Munktell
uit het Zweedse Eskilstuna.
op een rotonde zie ik in het voorbijgaan
het verleden in witte letters als naam
bewegend op een oude rode tractor
maar in de glans van deze eeuw:
BOLINDER-MUNKTELL
ik proef deze welluidende naam
in weldadige verwondering
ik krijg de smaak in mijn mond
van koorts en kinderziekten
ik lig in bed met de bof
onder een wollen deken van AaBe
en troost mij met kijken in tractorfolders
Bolinder-Munktell, Deutz, Güldner
Fendt, Farmall, Fordson, Allgaier
hun namen vermengen zich met mijn speeksel
en laten mijn fantasie op hol slaan
zwetend treed ik uit, stijg op
en klapwiek naar het noorden
daar daalt de koorts met mij
in een veld van wuivend graan
op het zitje van een Bolinder-Munktell
uit het Zweedse Eskilstuna.
Symbool voor de mechanisatie van het boerenland, waar een ieder zo zijn mening over kan hebben. De schaalvergroting is er daar één van. De boer die vroeger van acht koeien een bestaan kon opbouwen dient er nu tachtig ja ik hoorde op een rondleiding bij een Aaltens wijngoed zelfs achthonderd te hebben. Wil hij rendabel kunnen boeren.
Vroeger was de dorpsbewoner nog één met de seizoenen en kon je in de oogstijd een trekker met een volgeladen hooiwagen nog wel eens door het dorp zien rijden en was je op de hoogte met wat er op het boerenland gebeurde. Tegenwoordig worden de grote trekkermonsters met hun mestinjecteurs of andere reusachtige constructies gemeden uit de negorij. Ze worden omgeleid via de rondwegen en op speciale parkeerplaatsen dienen ze het burgerverkeer voorang te verlenen.
Het kan verkeren. Al zie ik gelukkig op zomerse toogdagen de jonge boer soms samen met zijn vader in een nostagische bui met zo’n prachtig voorbeeld van ‘vorm volgt functie’ door het Achterhoekse landschap tuffen. Daarom wordt het tijd om de trekker te eren, even stil te staan bij een tijdperk dat afgesloten wordt. En alles waar we ’t hart aan verpand hebben inspireert en brengt ons cultuur. Ik zag op internet verschillende filmpjes voorbij flitsen. Waarbij een stationair lopend tractor werd ingezet als metronoom. De drummachines begeleidden er muzikanten alsof ze niks anders gedaan hebben. Google voor de gein maar eens ‘Tractor en muziek’ op You Tube en een wereld gaat voor u open.
Trek de zommer in cultuur
Wat hei’j ow nów weer bi-j de vore ehaald?
Is’t ’n stoomfoekepot? Nea ’t is ’n Steyer
80, 1 staande cylinder, diesel, 1951, 18 PK
bouwen vore an vore, de Achterhoek in cultuur.
Wat hei’j ow nów weer bi-j de vore ehaald?
Bu’j in de biesterbaan, mangs’n förrie ehad?
Muzikanten, acrobaten
Dansers en woordgoogelaars.
Fotografen, beeldende kunstenaars.
Theatermakers, rondtrekkend volk.
Wie bindt daor ‘t spek op de takel?
Wie trekt de ziel in de pokkel?
Tah, tah tah tah tah tah, tah, tah,
hie breg de zommer in cultuur.
Tedah, tedah, tedah, tedah,
‘n mooie zommertiedblues.
Kiek de trekker krig vleugels,
trök ’n mooie spräönevlóg.
Speciaal voor Cultuurzomer Achterhoek is het Hot & Sweet aangevuld met een Steyer 80 Oldtimer van Derk Jansen. De Steyer werd gebruikt bij kleine familiebedrijven ter vervanging van het paard. Kompakt en robuust zo wordt hij genoemd door kenners. Door de muzikanten wordt hij beoordeeld met een ontzettende swingende pof.
Het is me een grote eer u te mogen aankondigen: Hennie Ansink; trompet | Jos Driever; saxofoon | Nick Smit; banjo en Henny Dokter; sousafoon. | Derk Jansen; Steyer 80
Sweet Georgia Brown
Bourbon Street parade
You are my sunshine
Bert Scheuter sloot af met:
Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.
BeantwoordenVerwijderen