Cijfers | 888

Met het zien van de schoonheid compenseert u het kwaad

Alvorens de oorkonde van Dank te overhandigen sprak Paul van der Lee de volgende inspirerende woorden uit: 

"Beste Eeuwig Erbarmelijke wandelaars; bravo!

Want u hebt reeds menig kilometer door woeste gronden in de benen. En wilt u ooit nog uit deze rimboe rond de Heidenhoekse Vloed wederkeren tot eigen huis en haard, dan hebt u nog een lange weg te gaan. In deze welverdiende pauze wilt u vast het hoofd houden bij het likken uwer blaren. En dus zit u niet per se te wachten op cultureel geleuter over het landschap dat u vandaag doorkruist. Maar dat is toevallig wel waarvoor uw overmoedige organisatie mij gevraagd heeft. En vanuit pathologische zendingsdrift heb ik nog ja gezegd ook. Maar het moest kort en pijnloos zijn. Dus, ziet u: nog geen twee kantjes. Ik lees het voor om niet uit te lopen en toch even precies mijn ding te zeggen. Zie de website⇲ van Plan Radix voor verdere, ik mag wel zeggen oeverloze uitweidingen over dit prachtgebied.

Dus om precies te zijn:

Ik ben Paul van der Lee, zelfbenoemd en onbezoldigd projectleider van Plan Radix, dat al tien jaar kunstzinnig landschapsonderzoek doet langs de Heidenhoekse Vloed. En nu ben ik dus even uit de struiken gekropen om kort te duiden waar u nu eigenlijk bent. Daartoe heb ik ook een kaartje voor u gemaakt, waarop dit is samengevat. We lopen na wat daarop te zien is.

Als zelfbeheersing een deugd van mij was, had ik kunnen volstaan met het eerste woord: Dank! Dank u wel, hártelijk dank! Want uw komst naar dit gebied vandaag is van bijzonder belang.

In uw grote groep waande u zich onderweg ongetwijfeld veilig. U blikte niet schichtig rond of misschien iets gluiperigs u wilde bespringen en verslinden. U liep onbekommerd langs de watergangen, omdat het niet in u opkwam dat u daarin ten onder zou kunnen gaan.

De aangeharkte postzegel die Nederland heet, boezemt de passant immers weinig angst meer in.

Maar vergis u niet, u bent niet zomaar ergens. U bent in het rijk van de Boelekeerl – en de Boelekeerl staat voor het Kwaad. Hij is de broer van Boeman en Bullebak en woont in het water, wachtend om achteloze voorbijgangers al verzuipend op te vreten. Niet per se een gunstig lot. De oude mensen hier in de buurt kregen dan ook naast een christelijke opvoeding in hun jeugd nog ingepeperd dat de moerassen en bossen hier vol van duivelse dreiging zitten. En dat er nu overal wandelroutes zijn uitgezet, en u met velen bent, wil zeker niet zeggen dat de natuur zijn onbeschaamde streken verloren heeft.

Dus dat u hier veilig bent aangeland mag een wonder heten. De Boelekeerl heeft u gespaard. Hij heeft erbarmen getoond, maar het zijne duurt zeker niet zo eeuwig als het uwe.

En u moet nog terug… Als u straks weer naar buiten gaat, luistert u dan of u uit de watergangen een zacht huilen hoort, of ergens wat geknars van tanden. Want de natuur

is haar ongeremde verleden niet vergeten en ontrukt de mens nog altijd zonder enige scrupules aan diens gewaande veiligheid. En diep van binnen weten we dat ook. Wij weten – u weet het, ik weet het – dat de natuur onmatig is, zowel in haar schoonheid als in haar razernij.

Vandaar mijn dank voor uw komst. Want razernij behoeft balans. En uw wandelen hier langs het Boelekeerlspad, is precies dat: een balansdaad. 

Ziektes, rampen, in ultimo de dood, het zijn figuren der natuur.

Maar ook de schoonheid van een openbrekende lucht, het licht dat kleurt in het water, de tere maar taaie sierlijkheid van het riet, het schichtige dier – zij komen van dezelfde bron.

En ú bent hier juist voor die schoonheid. U komt om te genieten. U bent gekomen met tientallen open ogen voor de pracht die ons hier omgeeft.

Daarmee trekt uw Eeuwig Erbarmen door de streek zoals het in lied 164*  – uw aller lijflied neem ik aan – wordt bejubeld:

Dit is het eeuwige erbarmen,
dat al ons denken overtreft:
die in zijn open armen
de ongeremde natuur aan zijn hart verheft.

Dat uw verheffende harten vandaag balans brengen in de natuur van de Boelekeerl - die op de loer ligt om zich aan ons te vergrijpen – dat komt door uw oog voor de schoonheid der natuur, die zij evenzeer met ons deelt. Dit zou men uw esthetische blik kunnen noemen.

Ik heb mij gepermitteerd op het kaartje, onder de tekst bovenaan, het Radix-symbool voor de viervoudige blik te zetten. Het is een beetje vaag grijs, maar als u goed kijkt ziet u vier ogen vervat in vier oneindigheidstekens. Want de ware wandelaar loopt zo weinig mogelijk rond. Hij staat stil en kijkt viervoudig om zich heen.

Met een geschiedkundige blik gericht op de wording van het landschap.

Met een wetenschappelijke blik gericht op haar bewijsbare onderdelen.

Met een mythische blik gericht op het wonderbaarlijke van de natuur, en

met een esthetische blik op de schoonheid der schepping.

Plan Radix probeert die vier wijzen van kijken te verenigen. Eet u daarom nu vooral heel flink want ik wens u voor de tweede etappe niet één, niet twee, niet drie, maar alle vier die ogen om de kost te geven!

Plus geef ik u op het kaartje een hyperkort calendarium. Met, al zeg ik het zelf, een speelse verwijzing naar het getal van het Beest - dat ook het getal van de Boelekeerl is - niet met drie zessen, maar met drie achten (staande tekenen van oneindigheid), ziet u de komst van de mens in dit gebied. Drie historische symbolen van de wording van dit landschap.

Het eerste teken is de oudste vondst: 8000 jaar oud - een bijl. U komt straks nog langs de vindplaats. Het tweede teken is de eerste naam - Zelhem – geschreven in het jaar 801.

Het derde teken is het dijkenstelsel waarover u hier kon komen, Napoleons werk in uitvoering sinds 1800.

U loopt vandaag dus door de eeuwen heen. Een tijdreis met Nieuwjaar. Dat mag nog eens een  goed bestede, prachtige dag heten!

Graag wil ik ter herinnering aan uw bijzondere prestatie, aan de beide routeplanners - als pars pro toto van u allen - een oorkonde van verbondenheid aanbieden. Van verbondenheid tussen Plan Radix en Eeuwig Erbarmen. En daarmee van de loerende lust van de Boelekeerl met de opgewekte wandeldrift van uw Eeuwig Erbarmen!"

 (Henri Wijnroks en Erwin Eijkelkamp naar voren)

* i.c. van de Vergadering der Gelovigen

Pikethandeling 27 in de collectie van Plan RADIX⇲