Pruven
In
de lente van mijn kroegtijgercarrière wilde ik met vriend Barney naar
aanleiding van het nummer Rockin’ Billy waarin Ria Valk zo mooi in volle
kromrijm de onvergetelijke regels “In Amerika zou je beginnen/Een fabriekje in
leverpastei” zong, graag filosoferen over een balkenbrijfabriek in de U.S.A.
‘Barney’s Balkenbrij International’ 'B.B.I.' droomden we aan de stamtafel van Tapperij
van Ooyen, achter de knalpotten. De Grolsche artefacten die momenteel in een
bierreclame als ritmesectie dienen om ons Oranjeteam te begeleiden bij het
zingen van het Wilhelmus. Of wat
ons toen ook wel wat leek de Zwiepse bolus. Ook dit trotse Achterhoekse product, door de bakker zelf in een mooie draai op het bord neergelegd, zou volgens ons een
wereldsucces kunnen worden.
En was er ook niet nog zoiets als Terborgse meisjes? Of
zijn die suikerkoekjes alleen voor Arnhem weggelegd? Wel weet ik me een ander
sterk verhaal, maar nu aan de stamtafel van ‘t Veer verteld, te herinneren. De
godendrank Whisky zou een Achterhoekse oorsprong hebben! In de weilanden bij
het kasteel Wisch achter de Paasberg zou een kei begraven liggen, die een
belangrijke rol speelde bij de bereiding van de goddelijke drank. Het diende
als stop voor de enige bron met het allerzuiverste water dat zich in het stroomgebied
van de Oude IJssel bevond en beheerd werd door de heren Wisch. Vandaar de naam
Wischkei. Ook de bijzondere turf uit het Aaltense Goor droegen mede zorg voor
het ontstaan van de wonderlijke drank. Het werd in vele tientallen
distilleerderijtjes vervaardigd en in de eigen streek gedronken. Het
rijpingsproces vond plaats op eikenhouten vaten daar waar ook sherry in gerijpt
is. Gedurende dit proces kreeg de whisky zijn houtkleur. Op een gegeven moment
kwam er een eind aan de import van sherryvaten. Het schijnt dat toen iemand uit
Etten ergens had gelezen dat aletonnen ook geschikt zouden zijn. Niet
begrijpend dat hier -op z’n Engels- biervaten bedoeld werden, gebruikte men
vanaf dat moment giervaten. Het liep toen snel bergafwaarts met de afname en productie
van het levenswater. Grote armoede onder de bevolking volgde, het oude
volkrijm: “In Etten is niks te vretten, in Terborg wat, in Varsseveld zat.”
verhaalt daar nog over. De Schotten, de Ieren en Amerikanen namen het
uiteindelijk over. De naam Wischkei verbasterde vrij snel via Ierland in
Whiskey, om uiteindelijk als Whisky in Schotland en Canada terecht te komen.
Ja, een mooi verhaal maar u weet wel beter. Wat wel waar
is, is de ontwikkeling van heuse wijngaarden in de Achterhoek. Wie had dat ooit
gedacht dat hier wijn verbouwd zou worden? Ze winnen er prijzen mee. Volgens
kenners is het goud waard en het is niet alleen maar een aandenken voor de
toerist die toevallig voorbij komt fietsen. Het wordt ook buiten de
Achterhoek geschonken. Of de Achterhoek echt van zijn bierimago afkomt zal de
tijd leren. Wat ik wel weet is da’j vandaag en margen wien könt kommen pruven.
Bi-j Ruimzicht in Dörkum!
Hans Mellendijk, vandaag in de Gelderlander, edities Achterhoek
Geen opmerkingen:
Een reactie posten