Als de dag van gisteren herinner ik me de reuk van de laatste post die ik ontving van De Enschedese School. Een archiefdoos met daarin een verse makreel; het tijdschrift voor lezing al als verpakking voor de vis. DE LAATSTE POST | Enschedese School⇲
Meer Enschedese School op 'sMelssleMs'⇲
Verassing
Menig vriendin verliet, na een poging mij te verrassen met een schone vaat, met een zenuwinzinking mijn keuken. ‘Het Artiesten Ontbijtservies’ was de oorzaak. Een dejeuneetje waarvan het bord oogt als een schilderspalet en het kopje gebruikt lijkt om verfkwasten in uit te spoelen. En geen enkel schoonmaakmiddel dat soelaas bood. De verfspetters zijn slijtvast aangebracht. Kunstzinnige ‘ongein’, uitgegeven door De Enschedese School. Het begon met en zeefdruk, die op gezette tijden teruggestuurd kon worden. De abonnee kreeg het dan veranderd retour. Moderne kunst per PTT. Uiteindelijk kreeg ik het als placemat terug. De prent was versneden in tig kleine vierkantjes en in een geplastificeerd kleurrijk mozaïek gewijzigd. Een bloemstilleven was het resultaat dat tot eind vorig jaar in het trapportaal mooi hing te wezen.
Elf jaren met de meest verrassende kunstproducten volgden. Te veel om hier op te noemen. Eén van mijn gunstelingen dient wel genoemd te worden: ‘Oh gevleugelde verfkwast’, een mobiel geconstrueerd uit schilder- en tekenmaterialen. Een vogel, de kwast als romp en twee vlerken als vleugels. Het kan bewogen worden middels gekruiste tekenpotloden, als bij een marionet. Negen jaar geleden stokten de uitgaven van het collectief. Inhoudelijke en pecuniaire problemen dreven de verzameling éénlingen uit elkaar.
Mijn verrassingenverslaving werd na een vijfjarige rouwperiode, bevredigd door het tijdschrift ‘De Zingende Zaag’. Zo zie je maar weer, Er is leven na de dood! Nu geen wonder meer, sinds Freek de Jonge kans zag een nummer van Bob Dylan te recyclen tot een Nederlandstalige nummer 1 hit. Een bordspel dat zigzaggend gedichten oplevert deed mij besluiten me te abonneren. Poëzie als kinderspel. Zeer geschikt voor de donkerende winteravonden. De laatste editie, het zomernummer, heeft een hoog Achterhoek gehalte. De poëet H.H. ter Balkt geraakt in de buurt van Zutphen in de Biesterbane.
Dichter Louis Ferron brengt een ode aan het peerdenvolk, in het gedicht ‘Zelhem 1996, met de regels:"Je draagt bij dit alles rubberen laarzen, maar klompen mogen ook: fijn bepenseeld met de stalkleuren." En met het prachtige slot: "Zet me over de Baakse Beek, naar waar het geurt naar stro en mest en waar het hinniken de taal der mensen is."Begin december vorig jaar lag er een verrassende uitnodiging op mijn deurmat. Vanwege het twintigjarig jubileum werd ik verzocht mijn collectie Enschedese School voor een jaartje in bruikleen te geven voor een afscheidstentoonstelling in zowel het Amsterdamse Stedelijke als in het Enschedese Rijksmuseum Twenthe. Een lege kerstpakketdoos en ander verpakkingsmateriaal zette ik in voor dit logistieke verzoek. Witte rechthoeken verschenen er aan de wanden van mijn huis. In januari volgde een deprimerende uitnodiging: ‘Zelfmoord op eigen verjaardag’. Onlangs zag ik, op de expeditie in Enschede, nogmaals ‘Het Schilderij’, een andere favoriet. Het gezeefdrukt tuinschapje, waarop handmatig witte lakens zijn geschilderd, lag in veelvoud uitgestald in de magazijnstelling. Vergelijkenderwijs herkende ik mijn exemplaar vanwege het gepatineerde karakter van de lakens. De nicotine heeft zijn verwoestende werk op de serene schoonheid gedaan. Toch maar eens stoppen met roken? Minstens minderen, voordat de verassing vroegtijdig intreedt.
| 8 november 1997
| Hans Mellendijk Het Daghet | uitgeverij Fagus⇲ |
