dinsdag 2 september 2014

Door Achterhoekse Ogen | Floribós



Floribós | Hans Mellendijk vandaag in de Gelderlander, edities Achterhoek

In de 150 jarige Dikke Van Dale, zul je het begrip niet vinden. Wel in Achterhoeks Plat met plaatjes bi-j-ene-egaard in Varsseveld. Telgen van 'tWALD 6 deur A. Colenbrander m.m.v. A.H.G Schaars.

In de binnenomslag van 'Tante Rikie's onmundig mooie verhalen boek' waar een aantal Achterhoekse woorden in tekeningen is uitgebeeld is het helaas niet opgenomen. Omdat het begrip moeilijk te illustreren viel. Ik heb het wel genoemd toen mij naar mijn favoriete Achterhoekse woord werd gevraagd. Het begrip omschreef ik al eens als het mytische woud van de verloren zaken.

Een verschijningsvorm zou letterlijk kunnen zijn de la met daarin verlopen drankmuntjes van opgeheven disco's, veregende Zwarte Crossfestijnen of verdronken volksfeesten. Paperclips, opgedroogde viltstiften,  huissleutels die op geen enkel deurslot meer passen, kortingsbonnen, spaarzegels van tankstations uit een ver verleden. Ga zo maar door, wat je zoal verliezen kunt. Oude dubbeltjes met Juliana erop, of buitenlands geld van verre reizen ooit gemaakt. Alles zit in de floribós" (="alle rommel zit deur mekare"). Je kunt het ook in overdrachtelijke zin gebruiken: "In de floribós lopen, zitten". Ik heb een hele poos gedacht dat het begrip alleen in mijn eigen familie gebruikt werd. Totdat ik het bij een bevriend dichter ook tegenkwam in een gedicht: 'Zuuken wol ik in de Floribos/tutda'k mien treintje trugge von.' (...)Now wil ik wel van al mien dingen los/en wodden zoa'k wazze toe'k begon. /Maor 'n mense hecht zich an zien grei: /Floribos kan niet meer wat 'e kon. Om een eindje verder nog mooier te eindigen met 'De Hölle hef  lange af'edaon, /maor in de Floribos bun'k verklemd. /Want ik wet da'k niet vinne, /tut de tied zelf mien zelf wegnemt.'

Later bleek dat ook bekenden uit omliggende plaatsen het begrip kenden. Katholieke vrienden uit Lichtenvoorde riepen spontaan de heilige Antonius aan, om kwijtgeraakte zaken terug te vinden. Samen besloten we het woord terug te geven aan de Nederlandse taal, door het zoveel mogelijk te gebruiken. Voornoemd gedicht kwam in een bundel terecht dat lovend werd opgemerkt door een Brabantse collega. De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience te Antwerpen bestelde prompt een exemplaar. Een eerste stap op weg naar een groter verspreidingsgebied.

Het moet met een beetje moeite toch mogelijk zijn om bij een volgend jubileum, zeg binnen 25 jaar, het begrip Floribos ingedaald te krijgen in de Dikke Van Dale. Niet aangemerkt als 'gew.' (gewestelijk) 'dial.' (dialect), maar als volwaardig Nederlandstalig woord. Per slot van rekening is dat ook gelukt met minder mooie woorden als bokitoproof, swaffelen, ontvrienden, gedoogregering, tuigdorp, project X-feest, selfie. Te weten de zeven winnaars van de 'Woord van het Jaar-verkiezing' tot nu toe. Dat moet ons toch ook lukken vóór het 175 jarig jubileum. Dan beloof ik dat ik niet voor mijn 88-ste uit de tijd verloren raak.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten